Сайтта тапсырыс жасаңыз, мүмкіндігінше тезірек сізге ораламыз
Біз сіздердің барлық сұрақтарыңызға жауап береміз.
Қазақстан үшін ең қиын және шетін бағыттардың бірі – Ресейді айналып Еуропаға апаратын Транскаспийлік бағыт. Ол, әсіресе, соңғы уақытта, батыс елдерінің Ресеймен санкциялық соғыстар ашқан, оның Украина жүктерінің Азияға транзиттелуіне нақты тыйым салған, сонымен қатар түрік жүктерін бірнеше ай бойы бұғаттаған кезінде аса қызығушылық туындатып отыр.
«Жібек жел» транскаспийлік бағыты 2012 жылдың аяғында TRACECA аясында әзірленген болатын. 2014 жылы Қазақстан, Әзербайжан, Грузия, Түркия және Қытай Транскаспийлік халықаралық көлік бағдарын дамыту жөніндегі үйлестіру комитетін (ТХКБ ҮК) құрды. Артынан оның құрамына «Укрзализниця» және «Укрфери» (Украина), Translogistic (Молдова) және PKP LHS (Польша) кірді. Ал 2016 жылдың 1 шілдесінен бастап бағытта қатысушы елдер үшін жеңілдік тарифтері іске қосылды, бұл контейнерді жеткізу құнын ресейлік маршрутқа жақындату мүмкіндігін берді: бір контейнерге $5500, бұл теңізге қарағанда анағұрлым қымбат болғанымен, 3 есе жылдам және 2015 жылға қарағанда $2000-ға арзан.
Қазақстан көлік қызметкерлерінің одағы төрағасының орынбасары Юрий Лавриненко VI Ортаазиялық форумда хабарлағанындай, ендігіде ТХКБ тұрақты кеңсесі Астанада орналасады, ал үйлестіру комитеті жаңа мүшелерді қамтитын қауымдастыққа айналды. Жақында жобаға венгерлік Rail Cargo Hungaria Zrt қосылды, бұл Захонь, Эперешке станцияларының және «БИЛК» ЖАҚ терминалының мүмкіндіктерін пайдалануға жол ашады. Бұдан біраз уақыт бұрын Украина мен Литва ТХКБ-мен «Викинг» контейнерлі пойызын біріктіру туралы меморандумға қол қойды. Осылайша, қазіргі уақытта Украинамен еркін сауда аймағы бар ЕО Ресейді айналып өтіп, Қытай мен Орталық Азияға тауар жеткізе алады.
Биылғы жылы Қытай – Баку, Қытай – Тбилиси, Қытай – Стамбул бағыттарында 53-ке дейін контейнерлі пойыз өтуі тиіс (ҚТЖ деректері). Сондай-ақ, оларды Балтық маңындағы елдерден Қара теңіз порты арқылы, Орталық Азия мен Қытайдағы Nomad Express-пен бірігу арқылы іске қосу жоспарлануда.
Транскаспийлік маршрут ең қиын бағыттардың бірі, себебі ол жиі модальдылығын жиі өзгертіп отыруға және көптеген шекараларды кесіп өтуге мәжбүр. Өз уақытында TRACECA-ға кеңес берген Алистер Кляйннің айтуынша, бұл бағыт Ресей арқылы өтетінге қарағанда, баяу және қымбат болып отыр, өйткені бұл бағытта КСРО-дан қалған инфрақұрылым жоқ, бірақ негізгі себебі ортақ нарықтың болмауы, сауда-саттық ағынының төмен болуы және өңірдің кедені және шекараларына тән бюрократия мен сыбайлас жемқорлық проблемалары болып табылады.
Қазақстан 2016 жылы әлемнің 160 елінің ішінде 88-ші орыннан 77-ші орынға жылжып, халықаралық логистика рейтингінде (LPI) өзінің позициясын жақсартты. Дегенмен, Лавриненконың сөзіне сүйенсек, респонденттер елеулі проблемаларды атап көрсетті: көліктік компаниялар клиенттерге бағдарланбаған; кешендік қызмет ұсына алатындар өте аз, алыс қашықтықтарға транзит көптеген делдалдар арқылы өтеді; жалпы логистикалық шығындар коммерциялық операциялар айналымының көп бөлігін құрайды (кемінде 22%, ал ЭЫДҰ елдерінде – 10–12%); кеденде елеулі кедергілер бар – бекітілген және іске асырылуы мүмкін қызметтер арасындағы айырмашылық жер мен көктей (электрондық мағлұмдау, мультимодальдық бағыттарда бірыңғай декларацияны пайдалану және т.б.). Жүк тасымалы бойынша ақпараттың біртұтастығы жоқ, білікті логистер аз. Қазақстанға ең төменгі баға берілген – бұл уақтылы жеткізуге және халықаралық жүк тасымалының құнына байланысты.
Алайда, ҚТЖ басшылығы 2020 жылы бұл рейтингте 40-шы орынды иеленуге ниетті екенін айтады.